De Amerikaanse onlineretailer Zappos gooit de traditionele organisatiestructuur met managers overboord wegens te bureaucratisch en dus te star. Zappos vervangt die hiërarchie door "overlappende zelfregulerende cirkels van medewerkers".
Van hiërarchie naar holacratie
"Naarmate we groeiden, stelden we vast dat die vertrouwde bureaucratie snelle veranderingen in de weg stond", zegt John Bunch van Amazon-dochter Zappos in The Washington Post. Om zijn klantgerichte bedrijfscultuur te behouden, heeft Zappos dan maar alle managementlagen geschrapt en stapt het bedrijf over op "holacratie", een systeem bedacht door voormalig software-ondernemer Brian Robertson.
Robertsons systeem vervangt de traditionele beslissingspiramide door een reeks elkaar overlappende zelfregulerende cirkels van medewerkers. Elk van die cirkels staat voor een specifieke functie en elke medewerker kan in meerdere cirkels opereren. Op die manier wordt het bedrijf ingericht rondom het werk dat gedaan moet worden en niet rondom de mensen die het moeten doen. Dat geeft de medewerkers in theorie ook meer inspraak in de manier waarop het bedrijf werkt.
Pas het eerste grote bedrijf
Zappos is pas het eerste grote bedrijf dat deze "natuurlijke" organisatiestructuur gaat toepassen. Het bedrijf telt momenteel zo'n 1.500 mensen, van wie intussen al één op de tien is overgestapt in het nieuwe systeem. John Bunch van Zappos maakt zich sterk dat het hele bedrijf nog vóór het einde van dit jaar op de nieuwe manier zal werken.
Toch plaatsen specialisten ook kanttekeningen bij de werkbaarheid van 'holacratie'. Zij wijzen erop dat het uitroeien van een hiërarchische managementstructuur wel eens veel moeilijker kan zijn dan men denkt. "Toon me eender welke groep van vijf mensen, of vijf apen, of vijf honden, en ik wel eens zien of er écht geen verschil in status bestaat", zegt Bob Sutton, professor aan de Stanford's Graduate School of Business.
De professor onderstreept wel dat het een goed idee is om wrijvingen en interne concurrentie maximaal weg te nemen, maar "het is belangrijk situaties te creëren waarbij duidelijk is wie de uiteindelijke beslissingsmacht heeft. Anders krijg je net méér politiek-strategische spelletjes op de werkvloer."
(Karin Bosteels)
